When speaking a new language, what matters most is your attitude — not your accuracy

News article on the website of Ted Ideas, published on December 11th 2019
By: Daniella Balarezo

Click here to go directly to the news article

Melissa McFeeters

Instead of looking at a foreign language as an art to be mastered and perfected, think of it as a tool you can use to get a result, says communication skills trainer Marianna Pascal.

This post is part of TED’s “How to Be a Better Human” series, each of which contains a piece of helpful advice from people in the TED community.

When we’re studying a new language, many of us approach it with fear and trepidation. If we make a mistake or say something wrong, we wince, freeze up, and judge ourselves harshly. But as it turns out, however, we’d benefit by shifting our focus and worry less about getting it right, according to communication skills trainer Marianna Pascal in a TEDxPenangRoad Talk.

Pascal has spent 20 years in Malaysia helping people speak better English. Over time, she’s discovered a surprising truth: How well somebody communicates in a new language has very little to do with their language level — and a lot more to do with their attitude.

As a teacher, she’d noticed that some students had a relatively low command of English but could still communicate very effectively. She recalls one specific student named Faisal, who was a factory supervisor. Despite not knowing much English, she says, “this guy could just sit and listen to anybody very calmly, clearly, and then he could respond [and] absolutely express his thoughts beautifully.” She’d also observed some students in the opposite situation — people who knew quite a bit of English but who struggled to make themselves understood.

Then Pascal had a realization. She recalls, “My daughter at that time was taking piano lessons, and I started to notice two really strong similarities between my daughter’s attitude or thinking towards playing the piano and a lot of Malaysians’ thinking or attitude towards English.”

The first similarity had to do with the fear of being wrong. Pascal says her daughter hated piano, hated the lessons, and hated practising. As she puts it, “she was filled with this … dread because it was all about not screwing up, right? To both my daughter and her teacher, her success in piano was measured by how few mistakes she made.”

Pascal adds, “Now at the same time, I noticed that a lot of Malaysians went into English conversations with the same sort of feeling of dread– this … feeling that they were going to be judged by how many mistakes they were going to make and whether or not they were going to screw up.”

The second similarity had to do with self-image. Pascal says, “My daughter, she knew what good piano sounded like, right? Because we’ve all heard good piano, and she knew what her level was, and she knew how long she’d have to play for, to play like that.”

The same thing happens to English learners, Pascal realized: “A lot of Malaysians, I noticed, had this idea of what good, proper English is supposed to sound like … and what their English sounded like, and how far they’d have to go to get there.”

Still, that didn’t answer her question — while she now knew what made some people struggle, she didn’t quite know what made other people succeed.

Then she went to a cyber cafe. The person sitting next to her was playing a shoot-’em-up game while his friends watched, and he just wasn’t a very good player. But at the same time, she saw something remarkable: “Even though this guy was terrible, even though his friends were watching him, there was no embarrassment. There was no feeling of being judged. There was no shyness.” Instead, he was focused completely on the task at hand: shooting his opponents.

Pascal says, “I suddenly realized, this is it. This is the same attitude that people like Faisal have when they speak English.” Just like the lousy player, when Faisal enters an English conversation, she explains, “he doesn’t feel judged. He’s entirely focused on the person that he’s speaking to and the result he wants to get. He’s got no self-awareness, no thoughts about his own mistakes.”

There’s a significant difference between someone who speaks a new language like they’re playing piano and someone who speaks it like they are playing a video game. It has to do with where they’re putting their focus. On one hand, Pascal says, “We’ve got the one who’s got a high level — but totally focused on herself and getting it right and therefore very ineffective. We’ve got another one low-level, but totally focused on the person she’s talking to and getting a result — effective.”

Pascal believes that speaking a language is not like those exams that many of us had to take in grade school, where a tiny spelling or grammar mistake would result in a big red X from the teacher. In the real world, small errors don’t matter — what matters is whether we’re able to make ourselves understood. She says, “If you want to speak English like Faisal with that great confidence, here’s the one thing that you can do when you speak. Don’t focus on yourself; focus on the other person and the result you want to achieve.”

Pascal’s bottom line: “Language belongs to you. It’s not an art to be mastered. It’s just a tool to use to get a result.” And, she adds, “that tool belongs to you.”

De voordelen van online learning

Wat zijn de voordelen van online learning oftewel het volgen van 1-op-1 taallessen via online platforms zoals Skype of Zoom?

Allereerst natuurlijk de flexibiliteit! De lessen kunnen ingepland worden wanneer je maar wilt. Zo kun je gemakkelijk om jouw werkschema heen plannen: vroeg in de ochtend, in je lunchpauze, aan het einde van de dag of in de avond: jij kiest voor jou het beste moment uit.

Daarnaast kun jij bepalen waar en hoe je de lessen wilt volgen. Thuis op de bank via je laptop of i-pad, in een café via je smartphone of misschien zelfs buiten in de tuin. Je hoeft er de deur niet voor uit! Zo win je tijd en kun je voor jezelf een comfortabele leeromgeving creëren.

Vaak worden online lessen bovendien tegen een gereduceerd tarief aangeboden. In corona tijd is online learning vooral een kans om van de extra tijd die je nu thuis zit gebruik te maken om wat nieuws te leren!

Overtuigd om aan de slag te gaan? Vul dan nu het contact formulier in en vraag je eerste gratis online proefsessie aan. Tijdens deze sessie maken we kennis met elkaar, kijken we naar je huidige niveau Frans, je persoonlijke doelstellingen en welke methode daar het beste bij past. Of je nu wilt focussen op spreken, schrijven, luisteren of lezen; dát zal het uitgangspunt van onze sessies zijn. Tijdens mijn lessen maak ik veelal gebruik van authentieke bronnen (denk aan Franse televisie, film en muziek) en is het Frans de voertaal zodat je je daadwerkelijk ondergedompeld voelt dans le monde des Français.

Foto Christine Monnet

Online Franse taalles, 1e sessie gratis!

Heb je altijd al een keertje aan je Frans willen werken? Heb je meer tijd nu je opgesloten in huis zit? Kies jij er ook voor om in deze crisis tijd iets nieuws te willen leren? Start dan nu online je Franse taalcursus! In één-op-één sessies via Skype of Zoom ga je met mij aan de slag om óf je eerste stappen te zetten in deze prachtige taal, óf je Frans op te pakken daar waar je het ooit hebt achtergelaten.

In de eerste sessie die ik je gratis aanbied maken we kennis met elkaar, kijken we naar je huidige niveau Frans, je persoonlijke doelstellingen en welke methode daar het beste bij past. Of je nu wilt focussen op spreken, schrijven, luisteren of lezen; dát zal het uitgangspunt van onze sessies zijn. Tijdens mijn lessen maak ik veelal gebruik van authentieke bronnen (denk aan Franse televisie, film en muziek) en is het Frans de voertaal zodat je je daadwerkelijk ondergedompeld voelt dans le monde des Français.

Alors, on y va?

Overleg tolken en vertalers in Tweede Kamer krijgt vervolg

Nieuwsbericht op de website van ZZP Nederland, 20 februari 2020

Klik hier voor de link naar het artikel

Het commissieoverleg in de Tweede Kamer van 19 februari met minister Grapperhaus over Registertolken en -vertalers krijgt binnenkort een vervolg in een Plenaire Vergadering van de Tweede Kamer. De commissieleden waren niet tevreden met de uitleg van minister Grapperhaus over zijn plan “Tolken in de Toekomst”. SP-Kamerlid Michiel van Nispen wil een motie indienen, waarover moet worden gestemd.

Tolken trokken massaal naar Den Haag

Er waren maar liefst drie vergaderzalen nodig voor de bijna 500 Registertolken en -vertalers, die het overleg persoonlijk wilden bijwonen. Een grote groep kon pas later worden toegelaten, omdat het Tweede Kamergebouw overvol dreigde te raken. Het overleg kon bovendien in het hele land via de streaming worden gevolgd door alle belanghebbenden. “Deze massale opkomst laat zien, dat het de actievoerende tolken en vertalers echt menens is”, zegt voorzitter Maarten Post van stichting ZZP Nederland.

De minister kon de commissie niet overtuigen

Minister Grapperhaus kon de kritiek van de parlementsleden niet weerleggen. Zo kon hij niet verklaren waarom de tarieven in de afgelopen 40 jaar niet zijn geïndexeerd, waardoor ze in feite uiteindelijk zijn gehalveerd. Tevens kon hij zijn minimumtarief, dat vele malen te laag is in relatie met de verantwoordelijkheden en het afbreukrisico van Registertolken en -vertalers in de rechtspraak, niet geloofwaardig onderbouwen. De opmerking, dat de Registertolken en -vertalers hem dankbaar zouden moeten zijn voor dit tarief, oogstte enig geroezemoes vanaf de publieke tribune.

De commissieleden kregen geen helder antwoord op de vraag, waarom de minister de kwaliteit van de rechtsgang wil verslechteren door ongekwalificeerden (B2) op te nemen in het Register beëdigde tolken en vertalers (Rbtv). Met name van de zijde van strafrechtadvocaten wordt gewaarschuwd voor fatale fouten door ongekwalificeerde tolken en vertalers, waardoor de rechtsbescherming van burgers kan worden beschadigd. Lees hier twee open brieven (brief 1, brief 2, pdf) van strafrechtadvocaten die de minister willen waarschuwen.

De minister vindt aanbestedingssysteem zelf ook geen goede oplossing

Uiteindelijk gaf de minister toe, dat hijzelf “ook niet zit te wachten op de aanbestedingssystematiek” die hij wil invoeren, maar dat dit vanuit Europa is opgelegd. De slechte ervaringen met deze aanbestedingssystematiek in o.a. het Verenigd Koninkrijk en Denemarken zijn voor de minister blijkbaar geen aanleiding om het plan te heroverwegen. Er kwam ook geen verklaring voor het feit, dat er in Duitsland wel een werkbare regeling wordt toegepast.

Registertolken en -vertalers blijven strijdbaar

De Registertolken en -vertalers blijven van mening, dat de invoering van het plan “Tolken in de Toekomst” moet worden heroverwogen en dat er met inbreng van het werkveld moet worden gezocht naar werkbare oplossingen.

Tolken op z’n leukst

Nu online te bekijken: Aflevering 6 van de VPRO documentaire “In Europa” door Floris-Jan van Luyn. Ik mocht meewerken aan deze documentaire in de Zwitserse Alpen door als tolk op te treden voor de regisseur en de Franstalige vrouw die in deze aflevering in de schijnwerpers staat: Marcelline Dumoulin. De documentaire laat o.a. het fantastische verhaal van de Zwitserse Marcelline Dumoulin zien die na 75 jaar haar vermiste ouders Francine en Marcelin in het smeltende gletsjerijs terugvindt. In 1942 raakten zij vermist tijdens een wandeling in de Zwitserse bergen. Na 75 jaar worden zij teruggevonden dankzij de opwarming van de aarde. Een aflevering over klimaatverwarming en de bizarre gevolgen. En voor mij ongetwijfeld mijn mooiste tolkopdracht tot nu toe.

Boze tolken: we zullen zien of Grapperhaus het zonder ons redt

Nieuwsbericht in de Volkskrant van 13 januari 2020
door: Thomas Borst

Klik hier voor de link naar het artikel

Tolken staan buiten de rechtbank te demonstreren tegen plannen van het kabinet.Beeld Guus Dubbelman / de Volkskrant

Het plan van minister Grapperhaus van Justitie om de eisen voor tolken en vertalers te versoepelen bedreigt de rechtstaat. Dat vinden tolken en vertalers die bovendien vrezen dat hun het brood uit de mond wordt gestoten. De meesten weigeren uit protest opdrachten van politie en justitie.

Getooid met rode hoofddeksels en gehuld in rode sjaals zingen zo’n zeventig tolken de arriverende advocaten en rechters bij de Amsterdamse rechtbank tegemoet. Bewapend met spandoeken en megafoons flankeren ze de ingang van het gebouw. ‘Zonder tolken geen rechtsstaat’, klinkt het.

Verontwaardigde advocaten die naar binnen willen, krijgen een A4’tje in de handen gedrukt. Daarop staan de grieven van de tolken, gericht aan minister Ferd Grapperhaus van Justitie en Veiligheid. Het departement is de grootste afnemer van tolk- en vertaaldiensten.

Zijn ‘onzalige plannen bedreigen ons voortbestaan’, zegt Annet van der Heijden, tolk Spaans. Er is een tekort aan tolken, en Grapperhaus is voornemens de criteria voor hen te versoepelen, zodat de overheidsdiensten uit een grotere vijver kunnen putten. Een nieuw register moet plaats bieden aan tolken met een mindere taalbeheersing en opleiding. Dat plan wekt de woede van beëdigde vertalers, die jaren hebben moeten studeren en bijscholen om aan de strenge eisen te voldoen.

Uithollen

‘We hebben het niet alleen over het taalniveau, maar ook over kennis op het gebied van ethiek en psychologie, waarover niet alle ongekwalificeerde vertalers beschikken’, zegt Heleen Sitting, tolk Spaans. ‘We roepen de minister op dit plan af te blazen, want dit commerciële traject zal de rechtstaat uithollen. Grapperhaus heeft 100 miljoen euro gereserveerd voor drugsbestrijding, maar zonder goede tolken zal dat weinig uitrichten.’

Overheidsdiensten konden de afgelopen jaren makkelijker een beroep doen op tolken via commerciële aanbestedingen. ‘Dat soort bedrijven wil alleen maar winst maken. Nog lagere tarieven werken demotiverend. De kwaliteit komt in het gedrang’, waarschuwt Ani Getcheva, tolk Bulgaars en woordvoerder van de actievoerders. ‘Nu werken we voor een minimum uurtarief van 43 euro bruto. Daar moeten we de scholing, verzekering en andere sociale lasten van betalen. Daar blijft misschien 10 euro van over.’

Getcheva hoort van collega’s dat ze nu al tegen organisatorische problemen oplopen. Door de beoogde bezuinigingen zullen die alleen maar toenemen, verwacht ze. ‘Er zijn dagen waarop we de hele dag beschikbaar moeten zijn, terwijl we dan soms maar een kwartier moeten vertalen. Nu krijgen we nog een uurvergoeding, maar wat gebeurt er als de overheid de markt opent voor commerciële bedrijven? Dan krijgen we straks misschien per minuut betaald. Ik hoef echt niet rijk te worden. Ik wil gewoon dit werk blijven doen, met hart voor de publieke zaak.’

Het ministerie van Justitie en Veiligheid bestrijdt dat de openstelling van het register tot kaalslag leidt. ‘Kwaliteit en integriteit staan centraal’, reageert een woordvoerder van Grapperhaus. Het door de tolken en vertalers gewraakte minimumtarief is volgens hem ‘een ondergrens; op de markt kunnen hogere prijzen tot stand komen’. Het departement blijft ‘in gesprek met de beroepsgroep’ over de geuite zorgen.

Saboteren

De actievoerders vrezen juist dat als de minister de branche ‘nog verder overlaat aan de vrije markt’ veel professionele collega’s zullen afhaken. Uit protest weigeren meer dan vijftienhonderd tolken en vertalers opdrachten van politie, justitie en de Immigratie- en Naturalisatiedienst. Daarmee saboteren ze de voortgang van asielprocedures, politieverhoren en rechtszaken. Wettelijk hebben alle verdachten die geen Nederlands beheersen recht op een tolk. De overheid worstelt al jaren met een schaarste aan goede tolken.

Grapperhaus’ voorstellen moeten leiden tot meer capaciteit, maar voorlopig lijken ze het tegenovergestelde effect te sorteren. Van de 2.600 geregistreerde vertalers hebben zich er tweeduizend achter de actie geschaard. Hun pleidooi voor hogere tarieven en minder soepele toegangseisen is volgens Getcheva ook ondertekend door opsporingsambtenaren, rechters, officieren van justitie en advocaten.

De tolken verzoeken de minister om naar Duitsland te kijken, waar de tarieven hoger liggen en de overheid niet werkt met commerciële aanbestedingen. ‘We gaan door totdat de minister naar ons luistert’, beklemtoont ze. ‘In de tussentijd zullen we zien of ze het zonder ons redden.’

Collega Sitting valt haar bij: ‘Als deze plannen doorgaan, zullen veel professionele tolken stoppen. Die worden dan vervangen voor minder gekwalificeerde tolken. Uiteindelijk zal dat zijn weerslag hebben op de rechtsstaat.’

Tolken willen erkenning en geld

Nieuwsbericht in de NRC van 13 januari 2020
door: Sara Bouter en Laura Boog Posada

Klik hier voor de link naar het artikel

Protesten bij de rechtbank in Amsterdam. „Niemand ziet hoe belangrijk het tolkenwerk is, omdat we altijd op de achtergrond opereren.” Foto Simon Lenskens

Protest tolken. De overheid wil tolkwerkzaamheden openstellen voor een lager taalniveau en commerciële bureaus. Tolken protesteren.

Een beetje onwennig staan ze voor de Amsterdamse rechtbank, de protesterende tolken en vertalers. Aarzelend verheffen ze hun stem: „Tolken zwijgen in alle talen, vandaag komen wij ons recht halen.”

Ze zijn het niet gewend hun stemmen te verheffen, zegt Danka Fogl, tolk en vertaler Servisch, Kroatisch, Bosnisch en Montenegrijns. „In de rechtbank fluisteren we altijd.”

Deze week protesteren gerechtstolken en vertalers, elke dag voor een andere rechtbank. Zo’n vijftienhonderd tolken nemen deze week geen opdrachten aan uit de publieke sector. Aanleiding zijn de plannen van minister Ferdinand Grapperhaus (Justitie en Veiligheid, CDA) om het register voor beëdigde tolken en vertalers open te stellen voor mensen met lagere kwalificaties en een lager taalniveau. Ook moeten de tolkwerkzaamheden voortaan openbaar worden aanbesteed, via commerciële bureaus, in plaats van dat het ministerie ze zelf inhuurt.

De tolken noemen de plannen een uitholling van het beroep. „Om tolk te zijn, moet je meer kunnen dan alleen de taal”, zegt Jelle Nieuwland, tolk Duits. Volgens hem zijn bijvoorbeeld ook vaardigheden als simultaan vertalen, kennis van gerechtelijke procedures en achtergrondkennis over de taal en cultuur van belang.

Overheidsinstanties als het Openbaar Ministerie en rechtbanken maken nu nog gebruik van het tolkenregister. Om in dit register te mogen staan moeten tolken een C1-taalniveau hebben, beëdigd zijn door de rechtbank en zich regelmatig laten bijscholen. Alleen als geen tolken uit het register beschikbaar zijn, mogen overheidsinstanties gebruikmaken van tolken met een lagere kwalificatie.

„Zonder de specialisatie tot gerechtstolk is het onmogelijk om de nodige kwaliteit te leveren”, zegt Heleen Sittig, tolk Spaans en woordvoerder van de actiegroep. „We zijn vakspecialisten. We hebben hart voor de publieke sector. Het gaat ons niet om het geld, we willen erkenning.”

Het ministerie van Justitie en Veiligheid is met afstand de grootste afnemer van tolk-en vertaaldiensten in Nederland, dankzij instellingen die onder het departement vallen als rechtbanken, het OM, de IND en het COA. Volgens het ministerie is er een tekort aan beëdigde tolken en moet de groep worden uitgebreid. Maar tolken spreken dit tegen. „Er is geen structureel tekort. De tarieven zijn simpelweg te laag waardoor het voor tolken onhoudbaar is om werk in de publieke sector te doen”, zegt Candida Antonio, tolk Papiamento, Engels en Spaans. „Voor een opdracht moet je een dagdeel of soms zelfs de hele dag vrijhouden, maar als de verdachte niet komt opdagen of het is een korte zitting, dan krijg je voor een half uur uitbetaald. Intussen heb je andere opdrachten afgewezen.”

Tolkenwerk op de achtergrond

Het aanbesteden bij commerciële bureaus is volgens tolken geen oplossing. „Het ministerie creëert daarmee een extra laag tussen overheid en tolk”, zegt Aristides Stamatiou, tolk Duits, Frans en Engels. „Die bureaus rekenen commissies en vragen hoge prijzen, terwijl de tolk slechts een klein deel van het bedrag krijgt. Uiteindelijk is de overheid dus meer geld kwijt, zonder dat de tolken daar iets van terugzien.”

Niemand ziet hoe belangrijk het tolkenwerk is, zegt Stamatiou, „omdat we altijd op de achtergrond opereren. Denk aan de Passage-processen en de zaken rond de mocromaffia: wij doen de verhoren en het vertalen van de telefoontaps. Zonder tolken zijn de grote zaken waar het OM zo trots op is, niet mogelijk.” Het recht op een tolk is wettelijk vastgelegd, zegt Fogl. „Je kunt iemand niet zomaar vastzetten zonder dat hij of zij je kan verstaan.”

Het Duitse systeem

De tolken dragen het Duitse systeem aan als oplossing, waarbij de overheid zelf de financiering van de tolken in de hand houdt en het uurtarief rond de 70 euro ligt. Het huidige uurtarief in Nederland voor tolken bij overheidsdiensten ligt tussen de 40 en 50 euro.

Volgens woordvoerder Ani Getcheva, tolk Bulgaars, zullen tolken zich onder de nieuwe regels langzamerhand terugtrekken uit de publieke sector en komt de kwaliteit van vertaalwerk in het geding. „We zijn bijvoorbeeld ook betrokken bij antiterreuronderzoeken. Als de kwaliteit omlaag gaat, dan komt de veiligheid van de samenleving in het geding.”

De tolken voeren nog de hele week actie bij gerechtsgebouwen. Getcheva: „We zijn gefrustreerd omdat het ministerie niet met ons in gesprek gaat en slechts mondjesmaat communiceert. We hopen dat ze zich door deze actie realiseren wat voor belangrijke rol wij hebben.”

Een woordvoerder van het ministerie laat weten er alles aan te doen „de kwaliteit op het hoogst mogelijke niveau te waarborgen” en zegt het contact met de tolken „goed en constructief” te willen voortzetten.

Actiegroep Registertolken en -vertalers eist erkenning en komt met Manifest

Nieuwsbericht op de website van ZZP Nederland, 6 januari 2020

Klik hier voor de link naar het artikel

Op 1 april 2017 ging het programma “Tolken in de Toekomst” binnen het Ministerie van J&V van start met als ambitieus doel een “efficiënte inzet en professionele inkoop van kwalitatief goede tolken binnen de overheid”. In de praktijk blijkt volgens de Actiegroep Registertolken en -vertalers, waaronder veel zzp’ers, echter geen enkel positief effect van dit programma.

Onwettig

Het ministerie beweert dat er “schaarste” is aan beëdigde tolken en vertalers en is daarom van plan het nationale Register voor Beëdigde Tolken en Vertalers open te stellen voor mensen met een taalbeheersing op niveau B2, te vergelijken met HAVO- of MBO4-niveau. De registertolken en vertalers bestrijden het argument van schaarste echter: er zijn voldoende beëdigde tolken en vertalers die best opdrachten voor de overheid zouden willen uitvoeren, maar dan wel tegen marktconforme tarieven.

Bovendien voldoen de tolken van niveau B2 niet aan het niveau dat in de richtlijn 2010/64/EU wordt vereist, hetgeen betekent dat de rechten die aan verdachten op grond van art. 6 EVRM toekomen niet meer kunnen worden gegarandeerd, aldus de Actiegroep Registertolken en -vertalers.

Manifest

In een onlangs aangenomen MANIFEST REGISTERTOLKEN EN -VERTALERS met een bijlage (pdf) staat het volgende te lezen:

“De aanbestedingen onder het mom van bezuinigen op de tolk- en vertaalkosten staan symbool voor het flagrante gebrek aan waardering voor ons werk.” en “Een totale miskenning van onze beroepsgroep.”

In het Manifest wordt de huidige situatie geschetst en aan de kaak gesteld en worden eisen verwoord, waaronder:
– Geen toelating van tolken met talenkennis op B2-niveau in het Register beëdigde tolken en vertalers (Rbtv).
– Tarieven voor Registertolken en -vertalers die werken voor politie, OM, IND en aanbestedingspartijen minimaal naar hetzelfde niveau als in Duitsland.
– Het stopzetten van de voorgenomen aanbestedingen van tolk- en vertaaldiensten voor het OM, de politie en de IND.

Naast het Manifest heeft de Actiegroep ook een RESOLUTIE aangenomen.

Noodklok

Inmiddels is een brief opgesteld voor de minister van Justitie en Veiligheid, Ferdinand Grapperhaus, waarin de Actiegroep Registertolken en -vertalers de noodklok luidt over de invoering van het plan “Tolken in de Toekomst”. Deze brief wordt woensdag verzonden.

Reactie Stichting ZZP Nederland

Stichting ZZP Nederland ondersteunt inhoudelijk het manifest van de Actiegroep Registertolken en -vertalers. Zelfstandige ondernemers kunnen niet worden weggezet als flexwerkers. De overheid moet een voorbeeldrol vervullen als het gaat om goed opdrachtgeverschap.

Tolken komen in Actie

De Actiegroep Registertolken en -vertalers overweegt acties op korte termijn. Stichting ZZP Nederland faciliteert de communicatie maar kan geen verantwoordelijkheid nemen voor de uitvoering van eventuele actie(s) van de tolken en vertalers. Wel is de stichting bereid om een bemiddelende rol te vervullen.

In de pers:
https://www.lc.nl/friesland/Uitgeklede-tolken-leggen-rechtspraak-en-asielbranche-lam-25217339.html
https://www.rtvnoord.nl/nieuws/217588/Beedigde-tolken-en-vertalers-leggen-werk-voor-onbepaalde-tijd-neer
https://www.rijnmond.nl/nieuws/190764/Geen-tolken-en-vertalers-komende-week-bij-rechtbank-Rotterdam
https://www.dvhn.nl/groningen/Tolken-gaan-vanaf-maandag-rechtspraak-en-asielbranche-lamleggen-25228833.html
https://www.ad.nl/binnenland/tolken-gaan-vanaf-morgen-rechtspraak-en-asielbranche-lamleggen~acdda6b7

De goede tolk is schaars, maar dankzij Justitie niet duur

Justitie wil de eisen voor tolken verlagen en opdrachten anders gaan aanbesteden. Tolken vrezen voor uitholling van hun tarieven en lagere kwaliteit.

Nieuwsbericht in NRC next van 16 maart 2018
door: Joris Kooiman

Klik hier voor de link naar het artikel

Foto Pierre Crom

Schaarste leidt tot hogere prijzen, zo luidt een oeroude wetmatigheid in de economie. Maar de overheid, al jaren worstelend met een tekort aan goede tolken bij cruciale gelegenheden als rechtszaken, politieverhoren en asielprocedures, heeft daar nu iets op verzonnen. Met „differentiatie” van de eisen waaraan tolken moeten voldoen en met „professionele inkoop” wil het departement de tekorten tegengaan en tegelijk de kosten laag houden. Tolken vertalen dat als volgt: verdere uitholling van de kwaliteit en arbeidsvoorwaarden. Het ministerie van Justitie en Veiligheid is met afstand de grootste afnemer van tolk- en vertaaldiensten in Nederland. Instellingen die onder het departement vallen – politie, rechtbanken, Openbaar Ministerie en vreemdelingendiensten als de IND en het COA – huren in totaal voor 66 miljoen euro per jaar tolken en vertalers in. Ter vergelijking: de overige ministeries zijn samen goed voor jaarlijks nog geen 4 miljoen euro aan tolk- en vertaalklussen. Niet alleen qua omvang is JenV een bijzondere opdrachtgever. Ook is het belang van goede tolken en vertalers in de rechtszaal, bij een verhoor of in een asielproces groot. Immers: één foutje in een vertaling kan het verschil betekenen tussen veroordeling of vrijspraak, uitzetting of verblijfsvergunning. Zelfs de schijn van ondeskundigheid is onacceptabel, zo bleek toen het Gerechtshof in Arnhem vijf jaar geleden in hoger beroep een Turkse verdachte vrijsprak van mishandeling. De politie had hem verhoord met behulp van een tolk die niet over de juiste kwalificaties beschikte. Een „onherstelbare vormfout”, oordeelde de rechter.

Kwaliteit en tekorten

Al sinds midden jaren negentig zijn er zorgen over de kwaliteit van tolken en vertalers die werken voor Justitie. Daarom werd in 2009 de Wet beëdigde tolken en vertalers (Wbtv) ingevoerd. Voortaan mochten JenV-instellingen uitsluitend nog putten uit een speciaal register. Opname daarin werd aan strenge criteria gebonden, zoals een gespecialiseerde opleiding op minimaal hbo-niveau. Een prachtig initiatief, zegt Miran Besiktaslian, alleen is de wet nooit goed nageleefd. Besiktaslian is directeur van de Stichting Instituut van Gerechtstolken en Vertalers (SIGV), een beroepsvereniging die ook opleidingen verzorgt. Volgens hem heeft de invoering van het register „geen zichtbare kwaliteitswinst” opgeleverd. „Tolken in veel gevraagde talen als het Arabisch zijn ondanks onduidelijke kwalificaties beëdigd en op de lijst beland”, zegt Besiktaslian. Misschien belangrijker nog is het feit dat instellingen van JenV vaak helemaal geen gebruik maken van tolken uit het register. „Het komt regelmatig voor dat er niet of niet tijdig een registertolk beschikbaar is”, staat te lezen in een overheidsrapport uit 2016. Volgens dit onderzoek met de opvallende titel Don’t tolk too much was bij de IND in het bestudeerde jaar 2015 bijvoorbeeld slechts 38 procent van de ingehuurde tolken en vertalers beëdigd. „Het stelsel voor kwaliteits- en integriteitsborging wordt zo structureel ondermijnd”, oordeelt de studie. Die harde conclusie staat bij de grofweg 1.100 registertolken in Nederland niet ter discussie, maakt Besiktaslian duidelijk. Dat is wél het geval als het gaat om de oplossingen die in het rapport worden geopperd en waarmee een werkgroep van JenV – ‘Tolken in de Toekomst’ gedoopt – aan de slag is gegaan. Deze voorstellen, die naar verwachting nog dit jaar worden omgezet in beleid, leiden tot woede en onbegrip.

Volledig afhankelijk

Waar stuurt het ministerie op aan? Onder meer op „professioneel inkoopmanagement”. Op dit moment huren sommige justitie-instellingen, waaronder een grote opdrachtgever als de IND, tolken en vertalers nog direct in. Andere diensten zijn overgegaan op aanbesteding. Dat wil zeggen: ze gunnen de verantwoordelijkheid voor het inschakelen van tolken en vertalers voor een bepaalde periode aan een commercieel bemiddelingsbureau, die daarvoor een vergoeding ontvangt. De Aanbestedingswet uit 2016 vereist dat de overheid straks álles aanbesteedt. Alleen: er zijn in Nederland maar twee partijen die groot genoeg zijn om mee doen met deze aanbestedingen: Livewords en Tolk- en Vertaalcentrum Nederland (TVCN), onderdeel van uitzendbureau Manpower. Dat betekent dat tolken en vertalers volledig afhankelijk worden van twee commerciële partijen die er baat bij hebben opdrachten zo goedkoop mogelijk te laten uitvoeren. „TVCN en Livewords hebben straks nagenoeg een monopolie”, zegt Irene van Hest van FNV Zelfstandigen. Volgens de vakbondsbestuurder is er nu al „veel onvrede” over de dominante rol van de bemiddelaars en vrezen tolken en vertalers verdere uitholling van de toch al sobere arbeidsvoorwaarden. Lienke Tegelberg beaamt die zorgen. Ze werkt al 25 jaar als tolk en vertaler Frans, onder meer voor de rechtbank, politie en marechaussee. „Bemiddelingsbureaus sturen opdrachten naar een grote groep tolken tegelijk”, zegt ze. „Mijn collega’s en ik hebben sterk de indruk dat ze veelal kiezen voor degene die het goedkoopst wil werken, in sommige gevallen óók als die tolk niet in het register staat. Maar we hebben geen zicht op het selectieproces. Het is allemaal erg ondoorzichtig.” Een woordvoerder van Livewords laat weten dat registertolken voor JenV-opdrachten „uiteraard altijd als eerste benaderd” worden. „We gaan pas verder kijken als de vraag groter is dan het aanbod in het register.” En: „De kwaliteit staat bij ons met stip bovenaan.”

Verlaging van de eisen

Wat niet bijdraagt aan het vertrouwen is dat de overheid van plan is de voorwaarden voor opname in het register te versoepelen, bevestigt een woordvoerder. Zo wil het departement „grip krijgen op de kwaliteit” van tolken en vertalers. De redenering: door de hoge eisen die het register aan tolken stelt, is er een tekort ontstaan en huren overheidsinstellingen ondanks hun „afnameplicht” in de praktijk vaak mensen in die niet over de vereiste diploma’s beschikken. Breng de kwaliteiten van álle tolken en vertalers in kaart, is dus het idee, en maak het register breder toegankelijk. Dan kunnen justitie-diensten voor relatief eenvoudige klussen terecht bij tolken die weliswaar niet aan de hoogste eisen voldoen, maar wel goed genoeg zijn voor „informelere situaties”. Bijkomend voordeel: zo blijven de beste tolken en vertalers beschikbaar voor de moeilijkste opdrachten. Dat klinkt logisch, maar het plan stuit op veel weerstand bij tolken die wél aan de register-eisen voldoen, duizenden euro’s geïnvesteerd hebben in een opleiding en jaarlijks tijd en geld besteden aan verplichte bijscholing. Zoals Mihaela Alofs, die tolkt en vertaalt vanuit het Roemeens. Volgens Alofs laat het voorstel zien dat beleidsmakers haar vak niet serieus nemen. „De eisen voor opname in het register zijn niet té hoog”, zegt zij. „ Daarbij: je kunt vooraf helemaal niet goed inschatten of een gesprek ingewikkeld wordt of niet.” Alofs en haar collega’s vrezen dat zachtere criteria en bijbehorende ‘tariefdifferentiatie’ vooral zijn ingegeven door kostenoverwegingen – iets wat het ministerie overigens ontkent. Maar wie het rapport leest, begrijpt de zorgen. JenV-diensten werken (bij directe inhuur) met vaste tarieven tussen 40 en 50 euro per uur die, ondanks de schaarste, al decennia niet zijn geïndexeerd. Toch schrijven de onderzoekers dat de tarieven „kennelijk niet te laag zijn vastgesteld, aangezien veel tolken voor dit tarief toch willen werken”. Een vreemde redenering, vindt Alofs, al was het maar omdat het ministerie zo’n grote opdrachtgever is dat registertolken weinig keuze hebben. Ze is bang dat door de soepeler regels en aanbestedingen haar diploma’s straks tegen haar gaan werken. Alofs: „Met de groeiende dominantie van de bemiddelingsbureaus merk ik nu al dat ik minder opdrachten krijg. Het lijkt erop dat ik mezelf uit de markt heb geprijsd.

“Zoiets hebben van”

Met fascinatie zit ik in de trein te luisteren naar het gesprek tussen twee vriendinnen die links van mij zitten. Gesprekken tussen mensen of telefoongesprekken in de trein zijn, op zijn tijd, amusant genoeg voor de opvulling van je reistijd. Ze geven een goed kijkje in het hedendaagse taalgebruik. Zeker als het jonge twintigers betreft. Vaak leef ik als begin 30-er nog in de illusie dat mijn wereld niet zo ver afstaat van hun wereld. Maar hun taalgebruik leert mij dat, mocht ik graag in die illusie willen blijven, ik dan de volgende keer beter mijn muziek op kan zetten, “lekker chill”. Wat me in dit gesprek tussen deze twee vriendinnen in het oog springt, is dat ze om de haverklap “zoiets hebben van”. Om maar iets te noemen: “Ja, we zien elkaar al zo weinig doordeweeks, dus dan heb ik zoiets van.. laten we maar gaan samenwonen” en “ja klopt, ik had zoiets van waarom ook eigenlijk niet?”.

Grappig dit. Het was zo opvallend. Ik begin na te denken over het fenomeen “zoiets hebben van”. Eerst even googelen, want ik ben natuurlijk niet de eerste die zoiets heeft van “waarom eigenlijk?”. Gedurende een paar dagen stem ik mijn voelsprieten af op het gebruik ervan: wie nog meer, waar en wanneer? Wat blijkt, we hebben bijna allemaal wel zoiets van. Het beperkt zich niet tot een bepaalde generatie of een bepaalde groep in de maatschappij. Allemaal hebben ze ervan: van de politieman tot de advocaat, van de caissière bij de supermarkt tot mijn zeer goed Nederlandssprekende Canadese zwager. En tot mijn schrik moet ik concluderen dat ik er zelf ook wel vaak iets van heb.

Het is dan ook een makkelijke opvuller. Als je ergens over denkt, twijfelt, peinst of iets niet zeker weet. Het is ook een beetje vaag; het wil niet zoveel zeggen. Je kan er gemakkelijk een stilte mee omzeilen maar het kan ook een verzachtende inleiding zijn voor een harde waarheid. Klinkt wel als iets waar iedereen mee uit de voeten kan.

Van taalkundige Liesbeth Koenen leer ik dat het hier gaat om een quotatief, oftewel een citaataankondiger. Woorden en uitdrukkingen die een direct citaat aankondigen of inleiden. Een wereldwijd fenomeen: overal leiden mensen de weergave van iemands woorden of gedachten in met quotatieven. Bijna alle talen hebben ze. In het Engels kun je bijvoorbeeld denken aan I’m like… en he’s all… maar in het Frans kunnen ze er ook wat van met comme en je me suis dit que. Mensen praten blijkbaar voortdurend in citaten. De afkeer is vaak groot. Mensen ergeren zich eraan en associëren het met vaagheid of zelfs taalvervuiling. Taalwetenschapper Ingrid van Alphen benadrukt dat niet vaagheid het cruciale punt is, maar voorzichtigheid en het verzachten van sensitieve onderwerpen. Een afzwakker dus, om over gevoeligheden te kunnen praten. Niks geen taalverloedering, dan doe je de “ik heb zoiets van”-zeggers in allerlei talen tekort.

Ha, die uitleg bevalt me wel. Ik nam me al bijna voor om de komende tijd iets minder te hebben van. Mijn fascinatie wordt gedeeld door twee cursisten die de Nederlandse taal al behoorlijk machtig zijn maar zich, met mij, verbazen over dit fenomeen. Wel nemen ze de uitdaging aan om de komende tijd bewust iets te hebben van. Ik ben benieuwd.